Stress en hormonen: waarom vrouwen stress anders ervaren

Wat gebeurt er bij stress?

Bij stress maakt je lichaam hormonen aan, zoals adrenaline en cortisol. Deze hormonen laten je sneller reageren, harder werken en maken je alerter.

• Adrenaline laat je hart sneller kloppen, je spieren aanspannen en maakt je alert.

• Cortisol geeft je tijdelijk meer energie en zorgt dat je goed kun reageren.

Deze hormonen zijn handig bij korte spanning, zoals voor een examen of een deadline. Maar als deze hormonen te lang in je lichaam blijven, raakt je lichaam uit balans. Dit kan leiden tot vermoeidheid, prikkelbaarheid, slaapproblemen en lichamelijke klachten.

Verschillen tussen mannen en vrouwen

Onderzoek laat zien dat mannen en vrouwen niet op dezelfde manier omgaan met stress. Bij mannen staat vaak de bekende ‘vecht-of-vlucht’-reactie centraal: je lichaam maakt zich klaar om gevaar te bestrijden.

Bij vrouwen speelt vaker de ‘verzorgen en vriendschap sluiten’-reactie een rol. Dit betekent dat vrouwen eerder steun zoeken of voor anderen gaan zorgen tijdens stress. Wetenschappers denken dat dit te maken heeft met biologische en hormonale processen. Het kan de stressreactie dempen, maar het kan er ook voor zorgen dat vrouwen sneller overbelast raken.

De rol van hormonen

Hormonen beïnvloeden hoe je stress ervaart en verwerkt.

• Testosteron: meer aanwezig bij mannen en remt de stressreactie

• Oestrogeen: meer aanwezig bij vrouwen en maakt het stresssysteem juist gevoeliger

Je herkent het vast: de ene keer ben je snel gespannen en de andere keer kun je alles aan. Omdat oestrogeenniveaus schommelen tijdens de menstruatiecyclus, kunnen vrouwen in sommige periodes gevoeliger zijn voor stress dan in andere. Daarnaast hebben vrouwen vaak een tragere cortisolfeedback. Dat betekent dat het stresshormoon cortisol minder snel wordt afgeremd in de hersenen. Hierdoor kan de stressreactie bij vrouwen langer en heftiger aanhouden. Dit kan bijdragen aan de hogere kans op depressie bij vrouwen.

Wanneer stress chronisch wordt

Een beetje stress kan je helpen focussen of motiveren. Maar als stress maanden of jaren blijft bestaan, spreken we van chronische stress. Dit kan bijna onmerkbaar gebeuren, vooral als je het druk hebt met werk, gezin of zorg voor anderen.

Chronische stress kan leiden tot:

• Angst en depressieve gevoelens

• Slaapproblemen

• Hart- en vaatziekten

• Hormonale klachten, zoals onregelmatige menstruatie

• Vermoeidheid en burn-out

Veel vrouwen hebben het zo druk dat ze zich niet realiseren hoeveel invloed stress op hun gezondheid heeft. Stress kan dan “normaal” aanvoelen, terwijl je lichaam ondertussen uitgeput raakt.

Wat kun je doen?

• Herken de signalen: luister naar je lichaam: vermoeidheid, hoofdpijn, prikkelbaarheid of piekeren zijn vaak eerste tekenen.

• Neem pauzes: korte momenten van rust helpen je lichaam herstellen.

• Beweeg regelmatig: wandelen, fietsen of sporten verlaagt de hoeveelheid stresshormonen.

• Zoek steun: praat met vrienden of familie, verbondenheid werkt berschermend.

• Zorg voor slaap: een vast ritme en minstens 7 uur slaap per nacht helpen je te herstellen.

• Vraag om hulp: wanneer stress te groot wordt, bespreek dit dan met je huisarts.

Stress hoort bij het leven, maar vrouwen ervaren stress vaak anders dan mannen. Door de invloed van hormonen en maatschappelijke druk kunnen vrouwen heftiger en langduriger reageren. Dus herken jouw stresssignalen en bouw gezonde gewoontes. Zo maak je jezelf weerbaarder tegen stress.

Gezonde vrouwen, sterke organisaties 

Maak focus op vrouwengezondheid onderdeel van uw HR-strategie De cijfers zijn overtuigend, de oplossingen liggen binnen handbereik.  Wilt u weten hoe deze een plek kunnen krijgen in uw organisatie?  Suzanne van Pelt, Co-founder en CEO van Smart Health en Femplus, gaat graag met u in gesprek.